‘Dat jullie verhalen anderen tot steun, hoop en troost mogen zijn, dat hoop ik van harte.’ Met deze woorden gericht aan de geïnterviewden, besloot ik op 29 september 2018 de boekpresentatie van Aan het Sterfbed. En wat een zegen als dit in de praktijk waar blijkt te zijn.
‘Jouw boeken, en dan met name Aan het sterfbed, vormden een brug tussen mijn vriendin en mij in haar laatste maanden en daar ben ik zo dankbaar voor’, schreef Joanne*. ‘Ze zorgden voor een nieuwe intimiteit tussen ons, en belangrijker: ze wierpen licht op de onbekende weg naar de dood.’
‘U heeft nog maar kort te leven’
‘Anderhalf jaar werd mijn vriendin behandeld voor baarmoederhalskanker, en aanvankelijk met succes. Maar daarna kwam de ziekte nog veel heviger terug. Dit verraste haar, ze had echt het gevoel dat ze beter werd, een nieuwe kans kreeg. ‘U heeft nog maar kort te leven’, kreeg ze te horen… En dan?’
‘Mijn vriendin en ik kenden elkaar al dertig jaar, onze families zijn goed bevriend. Wij konden het prima met elkaar vinden, al was het contact enigszins luchtig. Maar nu ze weinig tijd meer had, wilde ik graag weten hoe zij zich voelde en wat er in haar leefde. Toch hadden we er niet de relatie naar, waarin ik dit gewoon kon vragen en ik had geen idee hoe dit te veranderen. Toen ze liet vallen dat ze niet goed wist wat haar te wachten stond, vroeg ik of ze over het levenseinde wilde lezen. ‘Ja’, antwoordde ze. Ik heb Hoe overleef ik mijn dood en Aan het sterfbed besteld en bij haar laten bezorgen; de keer daarop had ze de boeken al uit.’
‘Het is goed tussen ons’
‘Ze vertelde dat ze geraakt was door al die verschillende (sterfbed)verhalen, die elk weer iets anders boden. Ze herkende zichzelf erin, dacht herhaaldelijk ‘zo kan het dus ook’, en ‘dit is ook míjn weg’. Waar ze zich precies in herkende of welke voorstelling ze had bij haar sterven, weet ik niet, maar dat hoefde ook niet. Ze was geen vrouw die veel over haar gevoelens praatte en daarbij werd ze steeds sneller moe. Aan het sterfbed heeft simpelweg een deur opengezet naar meer nabijheid, zelfs zo dat ik eindelijk durfde te vragen wat ik al zolang wilde vragen: ‘Zou je het prettig vinden om samen te bidden?’ We zijn allebei christen. Vanaf toen heb ik elke ontmoeting met haar en voor haar gebeden. Vaak vroeg zij mij te bidden voor een goed einde en om zorg en hulp voor haar man die zou achterblijven.’
‘In de paar maanden die zij nog geleefd heeft, heeft ze ook in praktische zin haar afscheid volledig voorbereid. Mijn vriendin die gewend was te vechten voor alles wat haar (niet) lief was en eerst zo boos kon worden om wat haar overkwam, liet beetje bij beetje het gevecht los en ontspande. Het moeilijkst vond zij het loslaten van haar man, maar op een gegeven moment kon zij hem gewoonweg niet meer vasthouden. Ze heeft bewust geprobeerd niet tijdens de feestdagen te sterven, omdat ze wilde dat haar man zonder reserves van die dagen zou kunnen blijven genieten. Dit is haar gelukt. Van al haar dierbaren heeft zij persoonlijk afscheid genomen. In het laatste telefoongesprek hoorde ik dat ik niet meer hoefde te komen, alles was goed tussen ons. Later heb ik nog bij haar mogen waken. Zij baande zich een weg naar haar afscheid en ik mocht zachtjes meebewegen. Dit vond ik zo bijzonder.”
De naam Joanne is op verzoek gefingeerd.
Boek-cadeau: maak kans op Aan het sterfbed
Ben jij of ken jij iemand voor wie Aan het sterfbed ook van betekenis kan zijn? Ter ere van de eerste verjaardag van Aan het Sterfbed (29-09-19) geef ik drie boeken weg. Kans maken? Check mijn facebookpagina.
Geef een reactie